نقد فیلم یتیم خانه ایران
نقد فیلم یتیم خانه ایران
یتیم خانه ایران روایتی از تراژدی قرنی که در حال پایان است. نسل کشی ۹ میلیون ایرانی توسط قوای انگلیس که با همراهی روس ها همراه بود سوژه ای نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذشت .
با دو نقدی که به فیلم وارد می دانم، آغاز می کنم . یکی موسیقی ضعیف و دیگری با توجه به طولانی بودن فیلم کسل کنندگی آن خصوصا برای بخشی از مردم. ساده و عریان بودن انتقال پیام فیلم شاید از نظر برخی ضعف به حساب آید اما طالبی در کارنامه خود همواره به همین شیوه عمل کرده و برای بخشی از جامعه این ساده گویی قابل پذیرش تر است تا لایه لایه کردن بستر انتقال معنا.
در بسیاری از کارهای موفق، موسیقی نقش تعیین کننده دارد، مثلا موسیقی در سریال گیم آو ترون، پا به پای درام حرکت می کند و در هر فصل و در هر نقطه ای فراز و فرود می گیرد اما در یتیم خانه این ضعف دیده می شود . انتظار نیست هیجان فیلم در حد نجات سرباز رایان که سراسر جنگی است باشد اما صحنه های حماسی فیلم می توانست بهتر از این باشد . این دو نقد را وارد می دانم تا از جسارت و صراحت مثال زدنی طالبی دفاع کنم .حیف است برای این دو نقیصه به دیدن این فیلم نرفت.
جنایتی که در ایران واقع شده و میلیون ها ایرانی را به کام مرگ فرو برده یک سوی ماجرا است و سوی دیگر آن سکوت این سالیان دراز ما مثلا ایرانی ها بر ظلمی که بر پدران ما رفت . یک سوزن به خودم می زنم، سال ها قبل از یکی از افراد کهن سال نقل چنین فجایعی که به دست منحوس بریتانیای حقیر اتفاق افتاده را که از پدرش نقل می کرد شنیدم اما نه همتی داشتم که آن را دنبال کنم و نه حتی نقل ونقد ! این گناه تک تک ما مردم است که کشتار ۹ میلیون ایرانی را نادیده گرفتیم .
رفتار برخی فیلم سازان ما که اوج هنرشان شده موضوعات سطحی و نمایش های روحوضی و دیالوگ های لمپنی و بخش کردن "فعل های دو وجهی و چندمنظوره مبتذل " تکراری و کلیشه ای شده و از آن عبور می کنم و فراتر از عبور اتفاقا انگشت اتهام را رو به فیلم سازان نمی برم که آن ها خود قربانی ساختار موجود فرهنگی کشور هستند.
وقتی نمی توانند حرف جدی بزنند و برای هر حرف جدی چه فرهنگی و چه سیاسی و غیر با مشکل مواجه می شوند طبعا رو به مزخرف سازی می روند. با این روش هم به پول شان می رسند و هم مردمی الکی خوش می خندند و هم با محافظه کاری هیچ حساسیتی را برانگیخته نمی کنند .
در این بین باید به طالبی برای انتخاب سوژه اش و جسارت ورود به منطقه ممنوعه ای که قبلا قربانی گرفته است، دست مریزاد گفت. این صراحت و شجاعت در انتقال دو مفهوم یعنی یکی برشی از تاریخ که منجر به کشتار ۹ میلیون ایرانی به دست روباه پیر شده و دیگری نقش همسایه شمالی در همراهی با بریتانیای حقیر کار کمی نیست .
اگر این جنایت و نسل کشی بزرگ در سال های پایانی منتهی به سال ۱۳۰۰ صورت گرفت، نمایش یتیم خانه ایران در سال های پایانی منتهی به ۱۴۰۰ می تواند هشدار و زنگ خطری باشد برای آن ها که در خوابند .
معمولا پایان هر سده جوامع آبستن حوادث بزرگ بوده و موعد تاخت وتاز و عرصه تقابل ها و تعیین تکلیف ها برای قرن بعد ! از این منظر هم پرداختن به این موضوع را هوشمندانه می دانم .
سبک ساخت فیلم های برخی دیگر از فیلم سازان را از طالبی بیشتر می پسندم اما وقتی کتاب خوانی کم رونق می شود و ملتی از تاریخ خود غافل می شوند، دست کم باید به احساس مسولیت یک فیلم ساز برای نمایش بخشی از تاریخ کشورش آفرین گفت و نقدهای فنی را به مانعی برای تحسین این تلاش وطن پرستانه تبدیل نکنیم. یتیم خانه بر گردن ما حق دارد.
