دیدگاه مستشرقان غربی درباره امیرالمؤمنین امام علی (ع)

دیدگاه مستشرقان غربی درباره امیرالمؤمنین امام علی (ع)

مستشرقان غربی که دیدگاه آنها برگرفته از اهداف و منابع مطالعاتی ایشان است و با انگیزه √آشنایی و شناخت صحیح جایگاه و فعالیت‌های ائمه(ع) و بدون غرض ورزی پیش‌داوری، به تحقیق و بررسی جایگاه ایشان پرداخته اند؛ درباره علی(ع) چنین گفته اند:

 گابریل آنگیری مستشرق فرانسوی  می‌نویسد:

✔️در زمینه قضایی، علی(ع) عهد جدیدی افتتاح نمود. در عهد خلفای سه گانه او در تمام مسائل بغرنج و پیچیده √مورد استشاره و استفتاء قرار می‏گرفت. هر مسئله پیچیده‌ای که روی می‏نمود افکار عمومی با این عبارت که به صورت ضرب‌المثل در آمده بود، 

حل آن را از تدبیرعلی(ع) می‌خواست، چاره این مشکل را فقط از ابوالحسن باید خواست.

هنگامی که علی(ع) به خلافت رسید با وجود تمام گرفتاری‌های نظامی و سیاسی، همچنان تصدی عالیه امور دادگستری را برای خود حفظ نمود.

 به تصفیه دادگاه ها اقدام ورزیده و حقوق قضات را تثبیت نمود و نخستین محکمه شرع را بنیاد نهاد. قضاوت‌های متعددی از او به یادگار مانده که جای آن دارد آنها را در شمار‏ محاکمات بزرگ تاریخ قرار داد.  

علی(ع) نخستین کسی بود که بر ضد اصلی که از دیر زمانی معمول به قوانین اروپایی است، یعنی حبس در مقابل بدهکاری، به مخالفت برخاست.

پیش از علی(ع) قانون مدوّنی وجود نداشت. قاضی می‏بایستی از روی آیات قرآن و بر طبق رسوم و سنن، حکم صادر کند، ولی در زمان علی(ع) √علم فقه و تقریباً قانون مدوّنی به وجود آمد.

 در حقوق جزا علی در شرق نخستین کسی بود که در محاکمات، شهود را از هم جدا کرده و از هر یک جداگانه شهادت می‏گرفت. تا آن وقت شهود به اتفاق یکدیگر ادای شهادت می‏کردند و می‏توانستند اظهارات خود را با اظهارات همدستانشان تطبیق نمایند.

علی(ع) که خطیبی زبردست و نویسنده ‏ای توانا و قاضی عالیقدری به شمار می‏رود، در صف مؤسسین و واضعین مکتب‌ها مقام دارد و مکاتبی که او تأسیس نموده از لحاظ صراحت و روشنی و استحکام منطق و برهان و همچنین از لحاظ تمایل بارز آنها به ترقی و تجدد، ←امتیاز دارد.

🗃گابریل دانکیری، شهسوار اسلام، ترجمه کاظم عمادی، ص۲۵۳-۲۵۱

 لامنس مستشرق معروف بلژیکی در وصف عظمت امام علی(ع) چنین می‌نویسد:

برای عظمت علی(ع) همین بس که که تمام اخبار و تواریخ علمی اسلامی، از او سرچشمه می‌گیرد. او حافظه و قوه شگفت انگیزی داشته است. 

همه علما و دانشمندان، اخبار احادیث خود را برای وثوق و اعتبار به او می‌رسانند. 

 علمای اسلام ←از موافق و مخالف، از دوست و دشمن، مفتخرند که گفتار خود را به علی(ع) مستند دارند، چون گفتار او حجیت قطعی داشت و او باب مدینه علم بود و با روح کلی پیوستگی تام داشت.

محمدمهدی علیقلی، سیمای نهج البلاغه، ص۵۲.

 نرسیسیان، از دانشمندان مسیحی نیز درباره علی(ع) چنین می‌گوید:

 اگر این خطیب بزرگ (علی(ع)) در عصر ما هم اکنون بر منبر کوفه پا می‏نهاد،← می‏دیدید که مسجد کوفه با آن پهناوری‌اش از✔️ سران و بزرگان اروپا موج می‏زد، می ‏آمدند تا از دریای سرریز دانشش،√روحشان را سیراب کنند.

هبةالدین شهرستانی، ما هو نهج البلاغه، ترجمه عباس میرزاده، ص۴۳.

دونالدسون خاورشناس معروف معاصر انگلیسی در باره گستره علم علی(ع) به قرآن و رابطه علمی آن حضرت با پیامبر(ص) می‌نویسد:

دانش علی(ع) چیزی نیست که در پسِ پرده ابهام باشد و شگفت انگیز هم نیست، زیرا علی(ع) از مجاهدان و صحابه دیگر،← مدت زمان بیشتری را با پیامبر(ص) سپری کرده است، علاوه بر آنچه دیگران از پیامبر(ص) شنیدند، ←او چیزهای شنیده که دیگران از آن محروم بوده‌اند.

ابوبکر و عمر به گستردگی علم و فقاهت علی اطمینان داشتند و مشکلاتی که برایشان پیش می‌آمد و دچار عجز می‌شدند، برای حل آن به او رجوع نموده و به رأی و مشورت او عمل می‌نمودند.

دوایت دونالدسون، تعریب ع. م، ص۳۷-۳۹.

ردولف ژایگر، نویسنده آلمانی درباره خدمات علمی علی(ع) می‌نویسد:

علی (ع) مبتکر علم نحو بود.← بر اثر همین ابتکار اوست که امروز هر کودک مبتدیِ مسلمان در هر نقطه زمین می‌تواند قرآن بخواند و کلمات نماز را صحیح تلفظ کند ...علی بن ابی‌طالب(ع)* یگانه دانشمند اسلام* در آن عصر، بین اعراب چون نابغه‌ای بود که در بین مردمی جاهل و قشری متعصب زندگی کند و نتواند منظور خویش را به آنان بفهماند.

ردولف ژایگر، خداوند علم وشمشیر، ترجمه ذبیح الله منصوری، ص۳۰و۱۵۴.

جرج جرداق مسیحی هم علی(ع) را این‌گونه توصیف می‌کند:

علی بن ابی طالب در خرد، یگانه بود، او قطب اسلام و سرچشمه معارف و علوم عرب بود، هیچ  دانشی در عرب وجود ندارد، مگر آنکه اساسش را علی(ع) پایه‌گذاری کرده یا در وضع آن، سهیم و شریک بوده است.

جرج جرداق، امام علی(ع) صدای عدالت انسانیت، ترجمه سیدهادی خسرو شاهی، ص۱۰۲.