در نشستی که همزمان با اکران فیلم‌های سومین دوره بخش بین الملل جشنواره عمار ـ ۴ شهریور ۹۵ ـ، در سالن سوره حوزه هنری با عنوان «کودتاها و عوامل ایجاد آن» برگزار شد، حسن عباسی، کارشناس مسائل استراتژیک به بررسی عوامل زمینه‌ساز کودتاها و تأثیر کودتاها در سینمای جهان پرداخت.
حسن عباسی با بیان اینکه کشور ایران در صد سال اخیر با پنج کودتا، از جمله کودتای سایبری و مخملی فتنه ۸۸ روبرو بوده است، اظهار داشت: در صد سال گذشته بیش از ۱۰۰ کودتای شاخص در ۸۰ کشور جهان به وقوع پیوسته است که قاره افریقا بیشترین تعداد کودتا را به خود اختصاص داده است و کشورهای آمریکای لاتین، قاره آسیا و مخصوصا جنوب غرب آسیا و اروپا در رتبه های بعدی از نظر تعداد کودتا هستند.
وی با تصریح به اینکه کودتا همچنان به عنوان روشی کلاسیک در ادبیات سیاسی و امنیتی دنبال می شود، گفت: همان طور که دیدیم حتی در ترکیه که ظاهرا جزء با ثبات‌ترین کشورها از نظر سیاسی و عضو پیمان ناتو است، کودتا پدیده دور از ذهنی نیست.
عباسی با اشاره به فیلم‌هایی که در آنها کودتاهای تخیلی علیه کاخ سفید نشان داده می شود، بیان کرد: این کودتاهای تخیلی در سریال ها و فیلم های سینمایی مثل سریال «۲۴» در شکل های مختلف و با واحدهای نظامی مشهور شکل می گیرند و لذا کودتا در بعضی جوامع، عینی و در بعضی دیگر بر پرده سینما و در قالب هشدار است.
وی افزود: با وجود ۱۰۰ کودتای موفق و ناموفق در جهان و با توجه به اینکه سینمای ایران کمتر به سمت مباحث این چنینی می‌رود، پرداختن جشنواره عمار به موضوع کودتا را باید به فال نیک گرفت.
عباسی کودتا را اقدامی دفعی و شوک‌آور و با قوه قهریه برای تغییر در رأس ساختار قدرت دانست و اظهار داشت: بلواها سه لایه دارند که لایه اول آن آشوب است که نه سازمان یافته و نه مسلحانه است و در لایه دوم اغتشاش است که سازمان یافته و غیرمسلحانه است و نوع سوم بلواها که شورش ها هستند، پدیده های اعتراضی سازمان یافته و مسلحانه‌اند.
وی ادامه داد: اغلب کودتاها از نوع سوم بلواها هستند که مسلحانه و سازمان یافته و با هدف سیاسی معین که همان تغییر در رأس ساختار قدرت است، انجام می شوند و غالبا خشونت آمیز و دفعی‌اند اما در فتنه ۸۸ با نوعی از کودتا روبرو بودیم که از جنس اغتشاش بود و نمونه آن قبلا در پرتغال و اوکراین رخ داده بود و این کودتاها در حال تبدیل به یک روند بود که کودتای اخیر ترکیه این روند را تغییر داد.
عباسی معروف‌ترین کودتای آمریکای لاتین را کودتا در کشور شیلی و علیه «سالوادور آلنده»، رئیس جمهور این کشور عنوان کرد و افزود: در کودتای معروف ونزوئلا هم تعدادی از دانشجویان دانشگاههای تهران با جوانان کاراکاس ارتباط و اطلاعات می‌گرفتند و طی این ارتباط خبر زنده بودن چاوز را از طریق رسانه‌ها به مردم کاراکاس رساندند و این خبر باعث شد مردم در خیابان ها بمانند و بعد از چند ساعت کودتا شکست خورد.
کارشناس مسائل استراتژیک، شکست خوردن کودتاها با حمایت مردم از دولت را برگرفته از روش امام خمینی (ره) در ماجرای بهمن ۵۷ دانست و یادآور شد: در ۲۱ بهمن ۵۷ که ژنرال «هایزر» مأموریت داشت ارتش را برای کودتا علیه انقلاب سازماندهی کند، امام خمینی (ره) از مردم خواست در خیابان ها بمانند و به این ترتیب کودتا واقع نشد و این روش در کودتای اخیر ترکیه به این کشور پیشنهاد شد و با آمدن مردم به خیابان ها کودتا شکست خورد.
عباسی با ذکر مثال‌هایی از کودتا در کشورهای مختلف گفت: هر کودتا نیاز به سه مولفه و زمینه دارد و این مولفه ها وجود اراده خارجی برای روی کار آوردن سیستم موردنظر خود، وجود حکومتی که ریشه در نظام ندارد و عوامل داخلی هستند.
وی افزود: اگر حکومتی، ریشه در درون ملت نداشته باشد به سادگی قابل حذف است اما اگر دارای نظامی متصل به مردم و ملت باشد، نمی توانند آن را ازمیان بردارند.
عباسی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی است که سیستمی مردمی و حکومتی متصل به مردم دارد و لذا امکان تزلزل در چنین حکومتی وجود ندارد؛ در حالی که بسیاری کشورهای عربی حکومت موروثی و دست نشانده دارند و این مسئله در فیلم هایی مثل «لورنس عربستان» و «ملکه صحرا» نشان داده می شود و در آن به طور تلویحی به کشورهای عربی می‌گویند که ما با نفوذ و مرزکشی در امپراطوری عثمانی شما را تبدیل به دولت- ملت کردیم و اگر بخواهیم می توانیم این کار را به شکلی دیگر انجام دهیم.
وی ادامه داد: کشورهای مستکبر به راحتی کودتاها و دخالت های خود را در کشورها اعلام می کنند و در فیلم هایی مانند «غازهای وحشی» نشان می دهند که چگونه با طراحی ارتش خصوصی، دولت ها را ساقط می کنند و در فتنه ۸۸ هم که هدفشان براندازی نظام بود فکر می کردند می توانند این کار را در ایران انجام دهند اما به دلیل درهم تنیدگی سه لایه دولت، نظام و ملت نتوانستند این کار را انجام دهند و همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند ایران را با گرجستان اشتباه گرفته بودند.
عباسی به گزارش منتشر شده از حزب حاکم آمریکا درفتنه ۸۸ اشاره کرد و گفت: در این گزارش آمده است که از میان راههای موجود برای فروپاشی حکومت ایران، چون در ایران سفارتخانه‌ای نداریم تا ازطریق آن با نیروهای نظامی این کشور ارتباط بگیریم، نمی توانیم از کودتا استفاده کنیم.
وی ادامه داد: همچنین در اسناد منتشرشده آمده است که آمریکایی ها در یک جنگ ارزی باعث سقوط ۴۰ درصدی ارزش پول ایران شدند و این‌گونه به طور رسمی توطئه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خورا اعلام می‌کنند اما در کشور ما کسی این تهدیدات را باور ندارد.
عباسی افزود: آمریکایی ها در یک جنگ سایبری، ویروس استاکس نت را به سیستم اتمی ایران وارد کردند و باعث صدمه چند میلیارد دلاری به تجهیزات نطنز شدند و به فرموده رهبرمعظم انقلاب یک جنگ تمام عیار اقتصادی علیه کشور ایران راه انداخته‌اند اما مسئولان ما این مسائل را تهدید نمی دانند.
وی با بیان جمله‌ای از«جیمز ریکاردز» مبنی بر اینکه جنگ سایبری مهم‌تر از سلاح های شیمیایی و هسته‌ای است، تصریح کرد: در کشور ما کسی به فضای سایبری به عنوان فضای جنگی نگاه نمی کند و جنگ اقتصادی را باور ندارد.
عباسی گفت: یکی از مشکلات ما تریبون‌دارها این است که مردم ما هنوز جنگ نرم را باور نکرده‌اند در حالی که دشمن ما به طور رسمی جنگ اقتصادی و فرهنگی خود را اعلام می کند.
وی با اشاره به استفاده رهبر معظم انقلاب از «جهاد کبیر» در سخنانشان، مصداق جهاد کبیر را در قرآن کریم اطاعت نکردن از کفار دانست و خاطرنشان کرد: اینکه آمریکا اعلام می‌کند برای کودتا در کشور ما نیازمند سفارتخانه است باید برای دانشجویان گفته شود تا بدانند چرا سفارت آمریکا را تسخیر کردیم.
عباسی با تصریح به اینکه کودتاها در زمان حاضر صرفا از نوع شورش نیستند و می توانند غیر مسلحانه اما سازمان یافته و در قالب انقلاب مخملی باشند، یادآورشد: امروزه نوع کودتاها تغییر کرده‌اند و کودتاهای مالی و سایبری جدی شده‌اند.
وی در ادامه با برشمردن انواع رسانه ها، رسانه‌های نسل پنجم را شبکه های اجتماعی بیان کرد و افزود: کودتاهای اجتماعی از طریق شبکه های اجتماعی که هدایت مرکزی ندارند، انجام می شوند.
عباسی ادامه داد: امروزه جامعه جهانی با دامنه گسترده ای از کودتاهای سیاسی، فکری، فرهنگی، اقتصادی و صنعتی و تکنولوژیک روبرو است و از آنجا که جهان دچار بی ثباتی اقتصادی شده است و بی ثباتی اقتصادی منجر به بی ثباتی اجتماعی و سیاسی میشود، در آینده کودتاهای نرم شیوع بیشتری خواهند داشت.
وی اظهار داشت: از شگفتی‌های ساختار قدرت در محاسبات امروزی این است که درحالی که حدود ۸۰ گروه تروریستی با حمایت عربستان و قطر و امارات و ناتو و رژیم صهیونیستی برای براندازی بشار اسد دست به کار شده‌اند اما دولت «محمد مرسی» در مصر که این بازی را علیه «اسد» شروع کرد، به راحتی ساقط شد و علیه اردوغان هم کودتا شد، اما بشار اسد همچنان روی کار است.
وی گفت: به جوانان توصیه می‌کنم فیلم‌هایی مثل «ملکه صحرا»، «لورنس عربستان»، «غازهای وحشی»، «سقوط کاخ سفید» و فیلم‌های مستندی که چگونگی شکل گیری کودتاها مخصوصا در کشور شیلی را نشان می دهند، ببینند.
عباسی در پایان سخنانش یادآور شد: پرداختن به کودتاها در جشنواره عمار می تواند تلنگری برای عمارهای انقلاب باشد تا نسبت به وجوه مختلف کودتاها هشدارها را دریابند و در قالب اقدامات مستشاری به خنثی کردن اقدامات استعماگران در کشورهای اسلامی و منطقه بپردازند و از طرف دیگر می تواند زمینه‌ای برای جوانان علاقمند به هنر باشد تا هنر انقلاب را به سمت این مسائل ببرند و هرچند در فیلم‌هایی به برخی کودتاهای ایران پرداخته شده است اما این فیلم ها نتوانسته اند به صورت عمیق به این کودتاها بپردازند و لذا به فیلم های عمیق‌تر و از نظر تکنیکی مانند «قلاده‌های طلا» در زمینه کودتاها احتیاج داریم تا تاریخ را مستند کنند و امیدوارم غفلت از نسل جوان هنرمند ما به دور باشد.
منبع: سینماپرس
